Dinin en derin tarifi, 'İnsanın mebde ve mead sorusuna verilen vahiy kaynaklı ve tecrübe imkanı olan bir cevaptır' şeklindedir.

Tarifin hakkıyla anlaşabilmesi insanın yeryüzündeki seyrüseferindeki temel kaygısı hakkında fikrimiz olmasına bağlıdır. İnsan yeryüzündeki varlığını anlamaya ve tahkime çalışırken ölümü ve doğumu tanımakla geliş sorununu fark eder. 'Buraya nereden geldim?' sorusu, 'Nereye gidiyorum?' sorusunu içerecek şekilde zihnimizin kurucu unsuru haline gelir. Zihnimiz bu soruyla inşa edilir ve düşünen varlık olmamız bunu düşünmemizle ilgilidir. Din insan zihninin bu emel sorusuna ve kaygısına bir cevaptır. Ona bir yerden bir yere doğru gerçekleşen yolculuğunu izah ederken kim olduğunu da anlatır. Artık insan 'Ben kimim' sorusuna bir cevap bulabilir. Bu nedenle din bir mebde (başlangıcımız) ve mead (sonumuz) hakkındaki bir cevaptır.

İnsanın her ne olursa olsun dinden vazgeçememesinin sebebi, en temel soruya cevap verebilmiş olmasıdır. 'Din insanlığın en ciddi meselesidir' derken onun var oluşumuzla ilgili bu yönüne işaret ediyoruz.

VAR OLMAK BİR YOLCULUKTUR

'Nereden geldik?' sorusunun cevabı dinde 'Allah tarafından yaratıldık' şeklinde verilir. 'Allah'tan geldik' veya 'Allah tarafından yaratıldık' cevabı, yeryüzündeki varlığımızı teminat altına alarak insana önce bir anlam ve sonra güvence kazandırır. Rastgele var olmadığımızı fark etmekten daha büyük güvence olabilir mi? Biz üst bir irade tarafından var edildik, o irade tarafından buraya gönderildik, sonra o iradeye döneceğiz.

İnsan anlamlı ilişkiler kurabilen varlıktır.

Bu nedenle insanı en çok rahatlatabilecek şey, anlamın kendisidir. 'Allah'tan geldik' ortada bir belirsizlik bırakmayacak kadar açık ve kesin cevaptır. Çünkü bizi O yarattı, O'nun iradesiyle var edildik. O gerçek varlık, biz ise irade tarafından seçilen varlığız. Bu nedenle biz seçilmiş varlıklarız ve böyle var olmuşuz.

Yani hiç değiliz, hiçlikten gelmedik ve hiçliğe dönmeyeceğiz. Varlık sebebimiz kendimiz değiliz, bu doğru! Fakat kendi kendimize veya tabiatın bir unsuru olarak var olsaydık, bu bize güven veremezdi.

Ölümsüz irade tarafından var edilince, güvene kavuştuk. Artık korkmuyoruz, ödümüz patlamıyor varlıktan ve yokluktan!

Allah var çünkü! Peki nereye gideceğiz?

Bunun cevabı o sonsuz ve güçlü irade sahibine gideceğizdir. Geldiğimiz gibi gideceğiz, geldiğimiz yere gideceğiz.